Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku

Chałupa z Gązwy
Wikipedia, fot. Albert Jankowski

Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku (w skrócie MBL-PE w Olsztynku) jest placówką muzealną mieszczącą się na wolnym powietrzu, potocznie nazywaną skansenem. Za datę założenia przyjmuje się 24 września 1909 roku, kiedy to utworzono Muzeum Wsi w Królewcu czyli Dorfmuseum Konigsberg. Muzeum to założono na obrzeżach ogrodu zoologicznego w Królewcu jako wystawę ludowej architektury z terenów dawnych Prus. Inicjatorem oraz założycielem muzeum był dr Richard Dethlefsen, ówczesny Prowincjonalny Konserwator Zabytków Prus Wschodnich.

Decyzja o przeniesieniu ekspozycji do Olsztynka zapadła w 1937 roku. Wówczas mieściło się w Olsztynku mauzoleum Hindenburga. Przenoszenie eksponatów trwało od 1938 do 1942 roku, ale nie zdołano przenieść wszystkich obiektów, a jedynie 14 z 22 znajdujących się w Królewcu. Jedna przeniesiona stodoła uległa spaleniu w czasie burzy w 1945 roku, gdyż uderzył w nią piorun. Po zakończeniu drugiej wojny światowej opiekę nad zabytkowymi budynkami przeniesionymi do Olsztynka pełnił Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie.

Dotychczasowa kolekcja zaczęła być wzbogacana o kolejne obiekty architektury wiejskiej końcem lat 50. ubiegłego stulecia, a w roku 1961 utworzono Park Etnograficzny, który stał się Oddziałem Muzeum Mazurskiego w Olsztynie. W roku 1969 skansen stał się samodzielną jednostką i otrzymał obecną nazwę - Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku. W roku 1974 muzeum przejęło fragment zabytkowej gotyckiej zabudowy miasta, na który składa się baszta murów obronnych miasta oraz ruiny kościoła pochodzącego z XIV wieku. Muzeum przeprowadziło remont tychże obiektów i urządziło w nich Salon Wystawowy oraz Dom Mrongowiusza.

Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów w roku 2008. Na chwilę obecną muzeum mieści się na około 100 hektarach powierzchni i znajduje się tam 68 różnych obiektów architektonicznych. Ponadto na terenie muzeum zlokalizowana została wystawa rzadkich gatunków zwierząt gospodarskich polskiego pochodzenia. Omawiane muzeum jest założycielem oraz członkiem Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce.